संयुक्त महाराष्ट्राचे शिल्पकार स्व. यशवंतराव चव्हाण
स्वातंत्र्यानंतर महाराष्ट्राला तसेच देशाला फक्त कायदा व सुव्यवस्था या स्वरूपाच्या प्रशासनाची गरज नसून, विकासाभिमुख प्रशासनाची गरज आहे. हे ओळखणाऱ्या द्रष्ट्या व्यक्तींमध्ये यशवंतराव अग्रगण्य होते. विकासाभिमुख प्रशासनाची गरज ओळखण्यामध्ये यशवंतरावांचे जसे द्रष्टेपण होते तसेच ते महाराष्ट्र राज्यामध्ये त्याची यशस्वी अंमलबजावणी करण्यात देखील होते. प्रशासनाची एक वेगळीच छाप दाखवून, त्याचा आदर्श वस्तुपाठ यशवंतरावांनी देशपातळीवर घालून दिला होता. 'सामान्य माणूस' हा त्यांच्या राजकीय, सामाजिक व आर्थिक नीतीचा केंद्रबिंदू होता. त्यांनी देशपातळीवर महाराष्ट्र राज्याचा ‘एक प्रागतिक राज्य’ असा लौकीक निर्माण केला.
घोषणा
-
Applications are Invited for PhD Program 2024
Tue, 1 Oct 2024
-
अभिसरण उपक्रमा अंतर्गत "कोकण ते मराठवाडा" या दौऱ्याचे आयोजन
Mon, 16 Sep 2024
-
स्वातंत्र्यदिन प्रश्नमंजुषा-२०२४ चा निकाल जाहीर
Wed, 21 Aug 2024
-
Invitation for nominations for Yashwantrao Chavan National Award 2024
Tue, 13 Aug 2024
-
यशवंतराव चव्हाण राष्ट्रीय पुरस्कार २०२४ की नामनिर्देशन प्रक्रिया शुरू
Tue, 13 Aug 2024
-
यशवंतराव चव्हाण राष्ट्रीय पुरस्कार २०२४ साठी नामांकन पाठविण्याचे आवाहन
Tue, 13 Aug 2024
-
७८ व्या भारतीय स्वातंत्र्यदिननिमित्त - प्रश्नमंजुषेचे आयोजन
Mon, 5 Aug 2024
-
यशवंतराव चव्हाण राज्यस्तरीय युवा पुरस्कार २०२४ साठी अर्ज दाखल करण्याचे आवाहन
Wed, 31 Jul 2024
-
यशवंतराव चव्हाण राज्यस्तरीय पारितोषिक २०२४ साठी अर्ज पाठविण्याचे आवाहन
Sat, 20 Jul 2024
-
यशवंतराव चव्हाण ज्येष्ठ नागरिक राज्यस्तरीय कृतज्ञता सन्मानासाठी अर्ज करण्याचे आवाहन
Sat, 29 Jun 2024
प्रेस नोट
सर्व प्रेस नोट
Fri, 15 Nov 2024
मुंबई दि. १५ (प्रतिनिधी) - यशवंतराव चव्हाण सेंटरच्या वतीने दिला जाणारा ‘यशवंतराव चव्हाण राज्यस्तरीय पुरस्कार २०२४’ ज्येष्ठ इतिहास संशोधक डॉ. जयसिंगराव पवार यांना जाहीर झाला आहे. स्व. यशवंतराव चव्हाणांच्या ४० व्या पुण्यतिथीदिनी येत्या २५ नोव्हेंबर रोजी चव्हाण सेंटरचे अध्यक्ष शरद पवार यांच्या हस्ते हा पुरस्कार दिला जाणार आहे.
चव्हाण सेंटरच्या वतीने दरवर्षी हा पुरस्कार दिला जातो. दोन लाख रुपये रोख आणि मानपत्र असे या पुरस्काराचे स्वरूप आहे. वयाच्या अवघ्या २३ व्या वर्षी इतिहास संशोधक म्हणून त्यांची जडणघडण सुरू झाली. सन १९६९ ते २००१ या काळात डॉ. जयसिंगराव पवारांनी महाविद्यालयीन क्षेत्रात इतिहास अध्यापनाचे कार्य केले. या तीन दशकांहून अधिक काळात इतिहास विषयाच्या पदवी व पदव्युत्तर अभ्यासक्रमांची २० पुस्तके त्यांनी लिहिली आणि ती सर्व महाराष्ट्रभर लोकप्रिय झाली. अनेक संदर्भग्रंथ अभ्यासून अत्यंत सोप्या शैलीत इतिहासाची चिकित्सापूर्वक मांडणी या पुस्तकांमध्ये केली असल्यामुळे ती क्रमिक पुस्तके न राहता, इतिहासप्रेमींची संदर्भ पुस्तके झाली आहेत. हा पुरस्कार जाहीर झाल्याबद्दल चव्हाण सेंटरच्या कार्याध्यक्ष सुप्रिया सुळे यांनी डॉ. जयसिंगराव पवार यांचे अभिनंदन केले आहे.
स्व. चव्हाण साहेबांच्या पुण्यतिथीदिनी येत्या २५ नोव्हेंबर २०२४ रोजी हा पुरस्कार वितरण सोहळा यशवंतराव चव्हाण सेंटर, मुंबई येथे पार पडणार आहे. यावेळी नागरिकांनी उपस्थित रहावे, असे आवाहन खा. सुप्रिया सुळे यांनी केले आहे. चव्हाण सेंटरच्या वतीने दरवर्षी कृषी, औद्योगिक, सामाजिक, व्यवस्थापन, प्रशासन, विज्ञान, तंत्रज्ञान, ग्रामीण, आर्थिक विकास, मराठी साहित्य, संस्कृती, कला, क्रीडा अशा विविध क्षेत्रांमध्ये भरीव कामगिरी करणाऱ्या व्यक्तीला किंवा संस्थेला 'यशवंतराव चव्हाण राज्यस्तरीय पुरस्कार' देण्यात येतो.
या पुरस्काराची सुरुवात १९९० पासून झाली. ज्येष्ठ साहित्यिक मधु मंगेश कर्णिक, ज्येष्ठ सामाजिक कार्यकर्ते डॉ. बाबा आढाव, ज्येष्ठ कवयित्री शांता शेळके, ज्येष्ठ पत्रकार गोविंदराव तळवलकर, प्रा. एन.डी. पाटील, सिरम इन्स्टिटयुट ऑफ इंडिया, डॉ. यशवंत मनोहर आदी मान्यवर साहित्यिक आणि संस्थांना या पुरस्काराने यापूर्वी सन्मानित करण्यात आले आहे.
Tue, 22 Oct 2024
मुंबई : 'सध्यस्थितीत भारताचे शेजारील राष्ट्रांशी मित्रत्वाचे संबंध निदर्शनास येत नाहीत. तसेच चीन, पाकिस्तान आणि आता बांग्लादेशसोबतही काही मुद्द्यांवरून कटुता वाढलेली आहे. त्यामुळे भारताने परराष्ट्र धोरणाचा नव्याने आणि गांभीर्याने विचार करणे आवश्यक आहे', असे प्रतिपादन माजी राज्यसभा खासदार व ज्येष्ठ पत्रकार कुमार केतकर यांनी केले.
यशवंतराव चव्हाण सेंटर, प्रथम आणि एशियाटिक सोसायटी ऑफ मुंबईतर्फे माजी सनदी अधिकारी दिवंगत शरद काळे यांच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ शनिवारी १९ ऑक्टोबर रोजी नरिमन पॉईंट येथील यशवंतराव चव्हाण सेंटरच्या रंगस्वर सभागृहात विशेष व्याख्यानाचे आयोजन करण्यात आले होते. यावेळी कुमार केतकर यांनी 'भारत आणि जग : सद्यःस्थिती' या विषयासंदर्भात विविध संदर्भ देत सविस्तर माहिती दिली. यशवंतराव चव्हाण सेंटरचे विश्वस्त अजित निंबाळकर हे कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी होते. तर शरद काळे यांच्या पत्नी सुनीती काळे, कन्या सुचित्रा काळे, हेमंत टकले, राज्याचे माजी मुख्य सचिव डॉ. नितीन करीर, माजी न्यायमूर्ती सत्यरंजन धर्माधिकारी, ज्येष्ठ दिग्दर्शक डॉ. जब्बार पटेल, विजय केळकर आदी उपस्थित होते.
दरम्यान, 'भारतातील युवा पिढी हुशार असून बहुसंख्य नागरिक सुशिक्षित आहेत. मात्र जागतिक घडामोडी त्यांच्यापर्यंत पोहोचतच नाहीत. भारताच्या बाहेर नेमके काय घडत आहे? याबाबत त्यांना सविस्तर माहिती पोहोचणे आवश्यक आहे. युवा पिढीने व सुशिक्षित नागरिकांनी जागतिक घडामोडींवर लक्ष केंद्रित करणे गरजेचे आहे. जेव्हा आपण भारत आणि जगासंदर्भात चर्चा करतो, तेव्हा भविष्यात नेमके काय घडेल याबाबत कोणी स्पष्टपणे सांगू शकत नाही', असे केतकर म्हणाले.
Mon, 7 Oct 2024
मुंबई : एखाद्या विशिष्ट ठिकाणी राहणारे रहिवासी आणि नागरिक यात एक फरक आहे. रहिवासी होणं ही काही मोठी गोष्ट नव्हे, तर तुम्ही उत्तम नागरिक आहात का, हे पाहणे जास्त महत्वाचे ठरते. माणसाने नेहमी याचकाच्या भूमिकेत राहण्यापेक्षा द्यायला शिकले पाहिजे, तर त्या जगण्याला किंमत येते, असे मत मुंबई उच्च न्यायालयाचे न्यायमूर्ती सत्यरंजन धर्मधिकारी यांनी मांडले.
यशवंतराव चव्हाण सेंटरच्या वतीने ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आयोजित करण्यात आलेल्या आनंद मेळाव्यात ते बोलत होते. त्यांच्या प्रमुख उपस्थितीत सर्वांना पुरस्कार देण्यात आले. ठाणे येथील विजया शिंदे, स्वतःच्या पुढाकारातून मराठवाड्यात महिला संघटन वाढवून असंख्य सांस्कृतिक आनंद मेळाव्याचे आयोजन करणाऱ्या बीड येथील कमल बारुळे, समाजात एकता, न्याय आणि समतेचे बंध आपल्या कार्यातून विणणारे पुणे येथील ज्ञानेश्वर खरात, धरण क्षेत्रातील असंघटित कामगारांच्या हक्कांसाठी कायद्यांच्या चौकटीत राहून न्याय मिळवून देणारे कोल्हापूर येथील सोमनाथ गवस, गांधी आणि विनोबा भावे यांच्या पथदर्शी विचारांवर चालणारे अकोला येथील विनायक बोराळे यांना 'यशवंतराव चव्हाण राज्यस्तरीय ज्येष्ठ नागरिक कृतज्ञता पुरस्कार' प्रदान करण्यात आला तसेच यशवंतराव चव्हाण राज्यस्तरीय ज्येष्ठ नागरिक संघ/संस्था कृतज्ञता सन्मान जळगाव येथील ज्येष्ठ नागरिक संघास प्रदान करण्यात आला. त्याप्रसंगी ते बोलत होते. फेस्कॉमचे अध्यक्ष अण्णासाहेब टेकाळे, मुंबईच्या माजी महापौर ॲड. निर्मला सामंत प्रभावळकर चव्हाण सेंटरच्या सीईओ दिप्ती नाखले, विजय कान्हेकर, ॲड.प्रमोद ढोकले, दिपिका शेरखाने यांच्यासह आदी मान्यवर यावेळी उपस्थित होते.
या मेळाव्याच्या निमित्ताने आयोजित करण्यात आलेल्या कार्यक्रमात विविध गुणदर्शन, सुगम संगीत, नृत्य आदी उपक्रमात अनेक ज्येष्ठ नागरिकांनी उत्स्फूर्त सहभाग घेतला.
कार्यक्रम
सर्व कार्यक्रम
जागतिक दिव्यांग दिनानिमित्त “बढते कदम की ओर…” परिसंवादाचे आयोजन
09 डिसेंबर 2023
चव्हाण सेंटरच्या वतीने "महाराष्ट्र क्रिएटर समीट" चे आयोजन
25 ऑक्टोबर 2023
मा. श्री. शरदचंद्रजी पवार
अध्यक्ष
विद्यार्थी चळवळीतला कार्यकर्ता म्हणून १९६० साली मी पुण्यात सक्रिय होतो. त्याचवेळीस संयुक्त महाराष्ट्राची निर्मिती झाली आणि यशवंतराव चव्हाण महाराष्ट्राचे पहिले मुख्यमंत्री झाले. पदग्रहणानंतर चव्हाण साहेब छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जन्मस्थानी , शिवनेरीला येणार होते. आम्ही सर्व कार्यकर्ते सायकलवरून शिवनेरीला पोहोचलो. चव्हाणसाहेबांचं सारं राजकारण शालीन आणि सुसंस्कृत होतं. त्याला साजेसं ते बोलले, "संयुक्त महाराष्ट्राच्या निमित्ताने झालेला संघर्ष हा इतिहास आहे. तो संघर्ष विसरून आपण नवा महाराष्ट्र घडवण्यासाठी एकजुटीनं उभं राहूयात."
पदाधिकारी
मा. श्री. अरुण गुजराथी
उपाध्यक्ष
मा. सौ. सुप्रिया सुळे
कार्याध्यक्ष
मा. श्री. हेमंत टकले
सरचिटणीस
दिप्ती नाखले
मुख्य कार्यकारी अधिकारी
नव्या दिशेने
नवमहाराष्ट्राचे शिल्पकार तथा महाराष्ट्राचे पहिले मुख्यमंत्री मा. यशवंतराव चव्हाण यांनी राज्यात कृषी-औद्योगिक समाजाच्या विकासाची पायाभरणी केली. महाराष्ट्र राज्याच्या स्थापनेनंतर, राज्याची धुरा सांभाळताना पंचायत राजची त्रिस्तरीय रचना त्यांनी अमलात आणली व त्यातून समाजात राजकीय नेतृत्व घडविण्याची एक कार्यशाळाच निर्माण केली, आणि सामान्य माणसाला केंद्रस्थानी आणले. हाच विचारांचा आणि कृतीचा वारसा यशवंतराव चव्हाण सेंटर, मुंबईच्या माध्यमातून चालवण्याचा आमचा प्रयत्न आहे. यशवंतराव चव्हाण, सेंटर मुंबईची कार्यप्रणाली सेवाभाव, सर्जनशीलता, उत्तरदायित्व, प्राविण्य आणि विश्वासार्हता या मुल्यांवर आधारित आहे.
‘विश्वासार्ह सर्वोत्तम सेवा’ हे आमचे ब्रीदवाक्य आहे. ‘आधुनिक आणि समृद्ध समाजाच्या निर्मितीकरता सर्व घटकांना समान संधी निर्माण करून देणे,’ ही दृष्टी डोळ्यासमोर ठेऊन शिक्षण, महिला, आरोग्य, युवा आणि सांस्कृतिक क्षेत्रामध्ये यशवंतराव चव्हाण सेंटर, मुंबई उत्प्रेरक (catalyst) म्हणून कार्यरत आहे. चव्हाण सेंटरच्या या सामाजिक कार्यात समाजातील प्रत्येक घटकांनी सहभागी व्हावे, अशी आमची इच्छा आहे.
यशवंतराव चव्हाण सेंटर कार्यक्षेत्रे
यशवंतराव चव्हाण सेंटर जिल्हा केंद्र
सामाजिक योगदान
शरद पवार इन्स्पायर फेलोशिप
आदरणीय शरदचंद्रजी पवार साहेब यांनी आपल्या ६० वर्षांहून अधिकच्या सार्वजनिक आयुष्यात शेती, औद्योगिक विकास, सामाजिक न्याय, युवक-कल्याण,शिक्षण आणि महिला सक्षमीकरण अशा विविध क्षेत्रांमध्ये क्रांतीकारक असे काम केले आहे. त्यांच्या या लोकोत्तर कार्याला सलाम करण्यासाठी, 'यशवंतराव चव्हाण सेंटर' मुंबई च्या वतीने शेती, साहित्य आणि शिक्षण या क्षेत्रांसाठी ‘शरद पवार इनस्पायर फेलोशीप’ सुरु करण्यात आली आहे. महाराष्ट्रातील होतकरु, गुणवंत आणि नव्याने काही करु पाहणाऱ्या तरुण-तरुणींना संधीचे नवे आकाश खुले करुन देण्याचा हा प्रयत्न आहे.
आव्हान पेलण्याची जिद्द बाळगणारे तरुण-तरुणी या फेलोशीपच्या माध्यमातून आपल्या स्वप्नांना आकार देऊ शकतील व त्यातून भविष्यातील समृद्ध व सुसंस्कृत महाराष्ट्र घडण्यासाठी त्यांचे योगदान मिळेल असा आम्हाला विश्वास वाटतो.
द पवार इनोव्हेशन फेलोशिप
संयुक्त महाराष्ट्राचे शिल्पकार मा. यशवंतराव चव्हाण म्हणजे मराठी मनांचा मानबिंदू. संयुक्त महाराष्ट्राचे पहिले मुख्यमंत्री. महाराष्ट्राच्या कृषी व औद्योगिक विकासाचा पाया घालणारा, महाराष्ट्रात सहकाराचे जाळे विणणारा आणि पंचायत राज्याच्या माध्यमातून तळागाळातल्या समाजाला त्याच्या लोकशाही ताकदीचे भान देणारा हा द्रष्टा नेता. देशाच्या राजकारणामध्ये देखील जेव्हा जेव्हा कठीण परिस्थिती उद्भवली, तेव्हा तेव्हा संबंधित खाती सक्षमपणे संभाळून देशाच्या स्थैर्यात महत्त्वाची भूमिका बजावणारा आणि राष्ट्रीय राजकारणाला दिशा देणारा नेता.
दिव्यांग विवाह सोहळा
यशवंतराव चव्हाण सेंटरच्या वतीने आदरणीय शरदचंद्र पवार साहेबांच्या वाढदिवसाचे औचित्य साधून सामुदायिक दिव्यांग विवाह सोहळ्याचे आयोजन दरवर्षी करण्यात येते. या सोहळ्यात लग्नाचा खर्च, वधूचे सौभाग्य लेणे, संसारोपयोगी साहित्य आणि अन्य काही उपयुक्त गोष्टींचा खर्च चव्हाण सेंटरच्या वतीने करण्यात येतो. आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील दिव्यांगांचा या उपक्रमास भरघोस प्रतिसाद मिळतो.
चव्हाण सेंटर आयोजित पहिला सामुदायिक दिव्यांग विवाह सोहळा क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले यांच्या जयंतीदिनी ३ जानेवारी २०२२ रोजी आयोजित करण्यात आला होता.यामध्ये बारा जोडप्यांचा विवाह सोहळा अत्यंत थाटामाटात रंगला होता.
जागर हा जाणिवांचा...तुमच्या माझ्या लेकींचा...
महाराष्ट्रासारख्या प्रगत राज्यात आज मुलींचे प्रमाण दिवसेंदिवस कमी होत आहे.महाराष्ट्रात १९९१ मध्ये मुलींचे प्रमाण दर एक हजार मुलांमागे ९४६ इतके होते. तर २००१ मध्ये ते ३३ ने कमी होऊन ९१३ झाले आणि २०११ च्या जनगणनेनुसार ते आणखी ३० ने कमी होऊन ते ८८३ एवढे झाले . मुलगी जन्माला येण्याचा हक्कच हिरावून घेतला जात असल्याची स्थिती आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा दुरुपयोग करून जन्माआधीच मुली मारल्या जात आहेत, ही बाब अतिशय गंभीर आहे. त्यामुळे भविष्यात अनेक सामाजिक अडचणी निर्माण होणार आहेत. या संदर्भात सर्वसामान्यांच्या मनात जनजागृती करण्याकरिता यशवंतराव चव्हाण सेंटरच्या कार्याध्यक्ष सुप्रिया सुळे यांच्या संकल्पनेतून आयोजित स्त्री भ्रूणहत्येविरोधात 'जागर हा जाणिवांचा, तुमच्या माझ्या लेकींचा...' हा उपक्रम आयोजित करण्यात आलेला आहे.
